Berta voelt zich na 33 jaar nog steeds niet thuis in Portugal. Als ‘echte, maar witte’ Mozambikaanse voelt ze zich op vakantie in het huis van een ander. Haar mijmeringen nemen ons mee naar haar echte thuis: de stad Beira. Hier staat het Grande Hotel, het symbool van de getroebleerde geschiedenis van Mozambique, een ooggetuige van het kolonialisme, oudejaarsfestijnen, huwelijksreizen, de revolutie en de burgeroorlog.
Dit pronkstuk van het koloniaal regime, gebouwd in 1955, bleek door zijn megalomanie bij voorbaat gedoemd te mislukken. Droom en realiteit stonden te ver uit elkaar. Het monster van 12.000 m2 telde slechts 110 extreme luxekamers. Het kon niet renderen.
60 jaar later geeft het onderdak aan meer dan 2500 permanente gasten. Niets is nog hoe het was. Enkel het skelet blijft over. Nu wel op een heel andere manier opnieuw aangekleed. Alles wat enigszins als woonruimte kon worden omgebouwd, is dat ook. De staat waarin het hotel zich bevindt, roept vragen op.
De realiteit van vandaag leren we kennen door Moises en Lapiston, twee dikke vrienden met een even bewogen levensverhaal als de stad in de stad waarin ze ons binnenleiden. Moises werkte zich op in de hiërarchie van de interne sociale organisatie en kent hierdoor Grande Hotel’s reilen en zeilen tot in de puntjes. De bewoners hebben weinig contact met de buitenwereld en vormen een soort ’te mijden’ enclave.
De geschiedenis en de sporen
In mondjesmaat sijpelt het gekleurde verleden van het hotel en zo ook die van Mozambique binnen. Archiefbeelden maar vooral de anekdotische vertellingen van geesten uit het verleden – aangevoerd door Berta – die we te horen krijgen op beelden van het hotel vandaag, brengen de paradox tot leven. Zo vertellen ze ons hoe tijdens de burgeroorlog en de grote overstromingen in Mozambique dit leegstaand pand bevolkt werd. Ze ontsluieren de revolutionaire geschiedenis van dit land en de sporen die dit naliet op het hotel.
We ontmoeten Dilat, één van de eerste ‘bezetters’. Het hotel was in perfecte staat, inboedel incluis, toen hij er 31 jaar geleden introk. Langzaam maar zeker werd het ontmanteld en het uitgebroken materiaal verkocht. Een manier om te overleven. Vandaag zijn de stenen aan de beurt. We zien het dreigend gevaar. Het hotel blijkt nu ook een laatste ’thuis’ te zijn. Hun eigen hoekje in de wereld brokkelt af. Niemand grijpt in, een oplossing vinden is geen politieke prioriteit.
Afbraak en opbouw
Maar naast afbraak is er ook opbouw en daardoor hoop. Moises bouwde binnen het hotelcomplex mee aan de nieuwe moskee en een kapperszaak. Hij heeft samen met zijn vrouw Eliza een winkeltje. Elk personage heeft zijn eigen overlevingsstrategie: Dilat breekt af, Moises bouwt op en Berta leeft van haar herinneringen.
Maar wat zal er gebeuren met al deze mensen, gevangen in hun huidige situatie? De dromen en wensen van de hoofdpersonages voor hun toekomst, wisselen af met wat de geesten in gedachten hebben voor het gebouw: van een gecontroleerde implosie, een glorieus staatsmuseum tot een universiteit van het volk.
Deze documentaire was geselecteerd voor IFFR 2011.
