Vanaf 8 juni » In The Dmitriev Affair volgt regisseur en IDFA-prijswinnaar Jessica Gorter Joeri Dmitriev, werkzaam voor mensenrechtenorganisatie Memorial, in zijn zoektocht naar gerechtigheid voor slachtoffers van het Stalinregime. De film laat zien hoe gevaarlijk het is om in Rusland een verborgen verleden naar boven te halen en welke prijs je daarvoor betaalt.
Diep in de Russische bossen zoekt de zestigjarige Joeri Dmitriev, tegen de zin van de overheid, naar massagraven uit de tijd van Stalins terreur tegen de eigen bevolking. Tot hij wordt gearresteerd en veroordeeld tot vijftien jaar strafkamp. Dicht op de huid van Joeri geeft de film een ontluisterend beeld van hoe de Russische staat de geschiedenis herschrijft en omgaat met zijn burgers.
Joeri Dmitriev graaft op wat de huidige Russische machthebbers het liefst willen vergeten. Na jarenlang zoeken vindt hij in de naaldbossen van Karelië in Noordwest-Rusland een massagraf met duizenden heimelijk geëxecuteerden tijdens Stalins ‘Grote Terreur’ van 1937.
Niet de Russische overheid, maar Dmitriev spoort onvermoeibaar hun identiteiten op in de archieven en organiseert herdenkingen voor de nabestaanden. Dankzij zijn inspanningen weten zij eindelijk waar hun verdwenen familieleden zijn gebleven. Dat hij zelf als baby is achtergelaten in een kraamkliniek, maakt hem een man met een missie: ‘Als mens moet je mogen weten waar je vandaan komt en waar je familie is begraven.’
Terwijl het buitenland steeds meer erkenning toont voor deze ‘archeoloog van de terreur’, wordt Dmitriev in Rusland verdacht gemaakt als iemand die met het westen heult. Dan wordt hij gearresteerd, op basis van een gefabriceerde aanklacht. Tragisch precies voorspelt Dmitriev zijn eigen toekomst en dat van zijn land.
Joeri Dmitriev kreeg voor zijn werk meerdere prijzen, waaronder de Sacharov Vrijheidsprijs en het Poolse Gouden Kruis van Verdienste. Dmitriev was het hoofd van de Karelische afdeling van de inmiddels ontbonden mensenrechtenorganisatie Memorial, die in 2022 de Nobelprijs voor de Vrede ontving.
Als mens moet je mogen weten waar je vandaan komt en waar je familie is begraven
Joeri Dmitriev
Over Jessica Gorter
Jessica Gorter studeerde regie-documentaire en montage aan de Nederlandse Televisie Academie in Amsterdam. In haar jeugd woonde ze enkele jaren in de Verenigde Staten en na haar studie verbleef langere tijd in Rusland. Haar beleving van deze verschillende werelden, gevoed door haar passie voor fotografie, vormt een belangrijke basis voor haar verdere werk. Haar bekroonde films worden veelvuldig in binnen- en buitenland op filmfestivals, bioscoop, universiteiten en televisie vertoond.
Internationaal brak Gorter door met 900 Dagen (2011) over mythe en werkelijkheid van de blokkade van Leningrad. De film won onder meer de prijs voor beste Nederlandse documentaire van het jaar op het International Documentary Film Festival Amsterdam (IDFA), de Prix Interreligieux op Visions du Réel in Nyon en de speciale juryprijs op het ArtDocFest in Moskou. Ook werd de film genomineerd voor een Gouden Kalf op het Nederlands Film Festival en voor de Prix Italia.
In 2014 ontving Jessica het prestigieuze Documentaire Stipendium van het Prins Bernhard Cultuurfonds voor de ‘de kundige en doorwrochte wijze waarop ze research verricht en haar rake en gelaagde aanpak van de thematiek.’ Eerder werkte zij als regisseur, cameravrouw en editor voor documentaire programma’s van o.a. HUMAN, VPRO en NTR. Ze begeleidt jonge filmmakers en geeft workshops op filmscholen. Sinds 2019 is zij als docent verbonden aan de filmopleiding van de Vermont College of Fine Arts in de Verenigde Staten.
The Dmitriev Affair is vanaf 8 juni te zien in de volgende theaters:
- De Balie Amsterdam
- Eye Filmmuseum Amsterdam (donderdag 8 juni, 19.00 uur met een inleiding door Iris de Graaf, Rusland correspondent van de NOS)
- Rialto De Pijp Amsterdam (zaterdag 10 juni, 16.30 uur met na afloop Q & A met Jessica Gorter o.l.v. Hanneke Groenteman)
- Het Ketelhuis Amsterdam (maandag 19 juni, 19.00 uur met na afloop gesprek met Jessica Gorter o.l.v. Laura Starink)
- Filmhuis Den Haag
- Verkadefabriek Den Bosch
- Filmschuur Haarlem
- LantarenVenster Rotterdam (op dinsdag 13 juni 19.00 uur met na afloop Q & A met Jessica Gorter)
- Chassé Cinema Breda (14 juni 19.00 uur met na afloop Q & A met Jessica Gorter)
- Gigant Apeldoorn (op maandag 12 juni 19.30 uur met na afloop Q & A met Jessica Gorter)
- Mimik Deventer (zondag 11 juni om 15.30 uur met na afloop Q & A met Jessica Gorter)
- CineBergen Bergen N-H (op zondag 18 juni 17.00 uur met na afloop Q & A met Jessica Gorter)
- Filmtheater ’t Hoogt Utrecht
- Groninger Forum
- Focus Filmtheater Arnhem
- LUX Nijmegen
- Het Fraterhuis Zwolle
- Filmtheater Hilversum
- Filmtheater De Lieve Vrouw Amersfoort
En op Picl
